wtorek, 29 grudnia 2015

Kolędowe osobliwości. 1. Sapor

Biblioteka Narodowa przypomina ciekawe kolędy, łączące leksykalia z kulinariami. Na przykład taką, w której oferuje się nowo narodzonemu Jezuniowi wspaniałe przysmaki:
Z dzieła M.M. Mioduszewskiego Pastorałki i kolędy, dostępnego w Wikiźródłach: Na obiad miałbyś kaszę jęczmienną,
Rosołem żółtym tłusto podlaną:
Z saporem gęsinę i z sperką jarzynę,
Z imbierem flaki, złeż to przysmaki?
Czym jest sapor?
Może to być rodzaj sosu, choć łacińskie słowo sapor oznacza wprost smak, ale u Pliniusza zapach. Smak i zapach są jednak niematerialne. Według Słownika warszawskiego jest to ‘sos, podlewa, przyprawa, smak do czego przyrządzony’. Dumanowski, Pawlas i Poznański, gdy gęś w winie gotować polecają, tak piszą:
Wywar redukujemy, czyli częściowo odparowujemy. Możemy go zagęścić dodając łyżeczkę mąki ziemniaczanej rozrobioną niewielką ilością wody. Chwilę gotujemy. W ten sposób otrzymamy sapor (sos), który podajemy z pokrojoną gęsiną.
Proszę bardzo, jest z saporem gęsina.