piątek, 16 lutego 2018

Dewaluacja słów. Przełom

Dewaluacja to spadek wartości. Były więc, a może wciąż istnieją słowa cenne. Łatwo jednak narazić je na utratę wartości.
Przykłady są banalne i nauczyciele podstawówek lepiej mają opracowane ich zestawy niż bloger amator. Wartość tracą w niektórych sytuacjach miłość, szczęście, radość, przyjaźń.
A dziś spójrzmy na przełom, przez redakcję serwisu Wyborcza.pl wieszczony co chwila.

Nie chce mi się klikać w takie informacje kulturalne. Co niby zostanie przełamane? Konwencje filmu, którego nie można jeszcze obejrzeć, jeśli nie należy się do kasty wybrańców? Zostanie obalony dawno obalony przez humanistów cyfrowych mit o spoistości autorskiej dzieła Szekspira?
Już ciekawsze są PRZEŁOMY na drodze.

Prawdopodobnie powinny zostać zlikwidowane i zdekomunizowane, ponieważ wg przypuszczeń redakcji słownika pod red. W. Doroszewskiego powstały pod wpływem rosyjskiego prołom. Po polsku zaś powinno się mówić o uszkodzeniach nawierzchni albo dziurach w drodze. A może nawet nie tyle mówić, ile je usuwać, łatać.

czwartek, 15 lutego 2018

Ubrać ubranie?

Nie przeciwstawiam polszczyzny ogólnej gwarom i innym regionalnym formom językowym w tym sensie, że głoszę wyższość jednych nad drugimi. Dobrze jest mimo takich demokratycznych pryncypiów wiedzieć, co jest cechą mowy lokalnej, a co należy do kanonu polszczyzny uważanej za ogólną, standardową. A już zwłaszcza gdy się tworzy quiz znajomości na przykład gwary kujawskiej.
Gdy pytanie brzmi tak:

odpowiedzi mogą być różne, ale „ubrać ubranie” to nie jest forma akceptowane w polszczyźnie standardowej, kulturalnej. Poradniki językowe zalecają ubieranie się, zakładanie lub wkładanie tudzież wiązanie różnych części garderoby, nawet wzuwanie tego czy owego bądź obuwanie się, czyli zakładanie butów. Ubieranie ubrania źle jest widziane. Złośliwcy (i złośliwczynie) zapewne jeszcze by zjadliwie dopytali, czym to ubranie ubrać, to jest ustroić — kwiatami, wstążkami czy zielonymi gałązkami?
Co i gdzie znaczy zebuć się? Na Kujawach wiedzą to na pewno.